پرینت
بازدید: 3594

 پنجشنبه؛ ميثاق با آزادى و گامى به پيش

 

منبع: ماهنامه ایران فردا، شماره ۴۰، اسفندماه ۱۳۷۶

 

در بعدازظهر روز سه‌شنبه ۳۰ دى گروهى از مردم شريف تهران هنگام ورود به حسينيه ارشاد براى شركت در مراسم سومين سالگرد رحلت روانشاد مهندس مهدى بازرگان با درهاى بسته حسينيه مواجه شدند و در عوض اعضاى گروه نام‌آشناى "انصار انحصار" را در مقابل خود ديدند. گروهى كه "آزادترين"، "مطرحترين" و "فعالترين" جريان سياسى "سراسرى" كشور طى ماههاى اخير بوده است. انصار انحصار اين بار نيز با "اعتماد به نفس" هميشگى كه از "منبعى خارج از وجود"شان تغذيه مى‌شود، ابتدا با اهانت و فحاشى و يورش به مديران حسينيه و برگزاركنندگان مراسم، "تعطيلى برنامه" را شفاهاً "ابلاغ" كردند و سپس با "محاصره" حسينيه و "اشغال" پياده‌رو، مردم را متفرق و تعطيل شدن مراسم را "اعلام" نمودند. به دنبال تجمع تدريجى جمعيت در مقابل و جنب حسينيه، اعضاى اين گروه سركوبگرِ "پشت‌گرم" كه تعدادشان به بيست نفر هم نمى‌رسيد با عربده‌هاى گوشخراش و لفاظى‌هاى مهوع خاص خود به ارعاب مردم پرداخته و "نفس‌كش طلبيدند". تا اين مرحله از روايت تصويرى سه‌شنبه شهادت على)ع( هيچ تازگى نداشت و به صحنه‌هاى متعدد دوران انتخابات و پس از آن شباهت داشت. اما آنگاه كه مقابل و پهلوى راست حسينيه از جمعيت سياه شد و انبوه مردم "متين" و "مصمم" به عربده‌كشى‌ها وقعى ننهاده و در جاى خود "ايستادند"، شرايط دگرگونه شد و صحنه به گونه‌اى ديگر رقم خورد. در عصر سه‌شنبه داستان چون هميشه به كام اقليت مهاجم، شيرين به پايان نرسيد و عناصرى نو از تكرار قصه جلوگيرى كردند.

 

 در عصر سه‌شنبه:

مردم براى بار اول در سالهاى اخير با عزم و ايستادگى خود صحنه را در برابر اقليت سركوبگر و قانون‌شكن خالى نكردند و با متانت و بردبارى به پاى "آزادى" ايستادند و در برابر يورشها و ضربات مشت و "پنجه‌بوكس" مقابله به مثل ننمودند. برترى جسارت مردم بر شقاوت انصار انحصار نقطه عطفى در شرايط نوين قلمداد مى‌شود.

مردم كه ابتدا با فرستادن صلوات، اعتراض خود را نسبت به تعطيلى خودسرانه مراسم ابراز مى‌كردند سپس با طرح شعارهاى خودجوش، شعور سياسى خودرا نمايان ساختند. شعار "يك مملكت، يك دولت، آن هم به رأى ملت" نشان از گرايش ارادى مردم به استقرار قانون و امنيت از سوى رييس‌جمهور "منتخب"  و دولت وى درمرحله نوين سياسى پس از پيروزى دوم خرداد داشت.

سر دادن شعار "نيروى انتظامى آزادى را نگهدار" نيز حاكى از تمايل آشكار مردم به ايفاى اراده نيرو براى پايان دادن به ناامنى و قانون‌شكنى و پرهيز از "همسويى" يا "بى‌تفاوتى" نيرو در برابر گروههاى سركوب و فشار بود.

در شرايطى كه نمايندگان وزارت كشور با استناد به آنكه مراسم ۳۰ دى از مجوز قبلى برخوردار است سعى در متقاعد ساختن انصار براى "موافقت" با برگزارى مراسم داشتند، آنان "رضايت" نداده و كاركرد "فوق قانون - فوق‌دولت" خود را روشنتر و صريحتر از هميشه عيان كردند.

در روزى كه انصار تصور مى‌نمود "فتح" تازه‌اى به فتوحات قبلى خويش ضميمه خواهد كرد، در پايان جنگ را مغلوبه ديد. گرچه مردم از درگيرى پرهيز و از مقابله به مثل خوددارى نمودند، اما آنگاه كه نيروى انتظامى ميان انبوه مردم معترض و اقليت آشوبگر حائل شد و در شرايطى كه عربده و تهديد نيز كارساز نبود، انصار به عنوان اقليتى بس كوچك و منفور در "سه‌كنج" قرار گرفت و عملاً خواهان خروج از بن‌بستى كه به دست خود ساخته بود شد. در اين روز براى اولين بار ابتكار عمل از دست مهاجمان خارج شد و سرانجامِ كار با رهبرى و به دلخواه آنان پايان نيافت.

با گذشت بيش از سه ساعت از آشوبگرى انصار و در شرايطى كه جمعيت جوان خواهان آزادى با اقليت مهاجم فوق قانون رخ به رخ شده و با توجه به تحريكات اقليت، احتمال بروز حوادثى ناگوار و غيرقابل كنترل مى‌رفت، ستاد برگزارى مراسم با هوشيارى از مردم درخواست نمود تا با متانت و آرامش صحنه را ترك كنند. از آنجا كه با توافق و هماهنگى ستاد برگزارى مراسم و نمايندگان وزارت كشور برگزارى مراسم به روز پنجشنبه موكول گرديد از مردم تقاضا شد تا به اعتراض خود پايان داده و در روز پنجشنبه در حسينيه حضور به هم رسانند.

مردم نيز با به نمايش گذاردن درك و متانتى قابل ستايش، خواسته برگزاركنندگان مراسم را اجابت كرده و با سردادن شعار "پنجشنبه، همين جا، ميثاق با آزادى" صحنه را ترك گفتند.

بدين ترتيب ماجراى سه‌شنبه "يادماندگار" با متانت مردم آزاديخواه، هوشيارى برگزاركنندگان، همكارى وزارت كشور و استيصال و ناكامى مهاجمان به پايان رسيد و دو روز بعد با مساعدت و تدابير وزارت كشور مراسم سومين سالگرد رحلت مهندس بازرگان با جمعيتى بس انبوه‌تر و با نظمى در خور توجه برگزار گرديد، گرچه پس از پايان مراسم پنجشنبه نيز مهاجمانِ ناكام بار ديگر به سوى مردم يورش آورده و به ضرب و جرح آنان پرداختند.

از آنچه در روزهاى سه‌شنبه و پنجشنبه گذشت چنين در مى‌يابيم كه:

دولت به رغم در دست نداشتن ابزار لازم و كافى براى تحقق نظم و امنيت در جامعه و پاسدارى از حرمت قانون، به عزم جديدى براى پايان دادن به شهرآشوبى و كنترل گروههاى قانون شكن و مخل نظم دست يافته است. مساعدت وزارت كشور در برگزارى مراسم روز پنجشنبه و "عمل به وظيفه" براى استقرار نظم و امنيت از يك سو و اظهارات اخير سخنگوى دولت مبنى بر "ساماندهى دولت براى برخورد با گروههاى فشار و قانون‌شكن" از سوى ديگر و مهمتر از آنها تأكيدات چندباره رييس‌جمهور در زمينه ضرورت احترام به قانون، جملگى از عزم تازه دولت حكايت دارند. حمايت جامعه از عزم دولت ضرورتى تاريخى براى برون‌رفت از سالهاى سياه فشار و خشونت و بى‌قانونى و ورود جدى به شرايط جديد است.

واكنش مردم در روز سه‌شنبه و "بازار نداشتن" تهديد و ارعاب و خشونت از يك طرف و برگزارى مجدد  مراسم در روز پنجشنبه از طرف ديگر چنين نشان داد كه گروه "بى‌مهار" و "آشوبگر"، "قابل مهار" است. با عزم دولت، حمايت و متانت مردم و هوشيارى نيروها مهار نهايى آنها نيز ميسر خواهد بود.

خشونت "مزيت" آشوبگران و قانون‌شكنان است. با "متانت و خويشتندارى" مزيت آنان محو و با "اراده و ايستادگى"، ابتكار عمل از دستشان خارج خواهدشد.

از آنجا كه مواضع ماههاى اخير رئيس‌جمهور در حمايت از استقرار قانون، نظم، امنيت و احترام به آزادى به طور طبيعى در ميان مردم و به ويژه "نسل نو" انتظار ايجاد كرده است، مسؤوليت دولت در مواجهه با نيروهاى مهاجم و مروج خشونت جديتر و گرانتر مى‌باشد، جدا از مورد استثنايى پنجشنبه ۲ بهمن، وزارت كشور نه در تهران و نه در شهرستانها فاقد اراده و قدرت برخورد با قانون‌شكنان و حفظ نظم و امنيت بوده است. طى روزهاى اخير جز يك مورد در هيچ يك از شهرستانها مراسم برگزار نشده است. رئيس جمهور منتخب مسؤوليتى تاريخى در قبال حل مشكل آشوبگرى و "اراده‌هاى فوق قانون" دارد. پايبندى به وعده‌هاى پرهواخواه دوران انتخابات و مواضع اخير ايشان چنانچه با عزم جدى دولت درآميزد نقشى بس مهم در برخورد با اين معضل خواهد داشت. چنانچه دولت مسئله را كم‌اهميت تلقى كند يا در حل آن ناتوانى نشان دهد، مقابله به مثل مردم و باز توليد رفتارهاى خشن در برخورد با انصار و گروههاى مشابه آنان منتفى نخواهد بود.

حوادث هفته‌هاى اخير و به ويژه روزهاى ۳۰ دى و دوم بهمن شرايط را يك گام به جلو برده است، ادامه حركت رو به جلو در گرو هوشيارى جامعه و نيروها و عزم و كارآيى دولت در استقرار نظم، امنيت و قانون است.

 

* این یادداشت در نشریه‌ی ایران فردا به قلم شهید هدی صابر و بدون نام منتشر شده است. 

 

مسیر جاری:   صفحه اصلی بینش و اندیشهمقاله‌ها
| + -
استفاده از مطالب سایت با ذکر ماخذ مجاز می‌باشد